Black Friday: Van chaos tot winskopiejagtogte!

Elke jaar ná die Amerikaanse Thanksgiving-naweek breek ’n wêreldwye koopstorm los: Black Friday. Mense stroom winkels binne, webwerwe kreun onder die verkeer en ongelooflike afslag laat selfs die mees spaarsame kopers se harte vinniger klop. Maar waar het hierdie verskynsel nou eintlik begin?

’n Oorsprong wat jou dalk sal verras

Baie glo dat die naam Black Friday verwys na winkels wat “uit die rooi” en “in die swart” beweeg—van verlies na wins. Al klink dit vandag logies, is dit nie waar dit begin het nie.

Die term Black Friday was eerste gebruik in 1869, toe twee beleggers die Amerikaanse goudmark probeer manipuleer het. Die chaos wat gevolg het, het daardie dag bekend gestaan as Black Friday—maar dit het niks met inkopies te doen gehad nie.

Die moderne weergawe, dié wat ons vandag ken, het in die 1950’s ontstaan. Ná Thanksgiving het massas mense Philadelphia binnegestroom vir die Weermag–Vloot sokkerwedstryd. Hierdie Vrydag was só deurmekaar met verkeer, diefstal en oorwerkte polisiemanne, dat beamptes dit Black Friday begin noem het.

Alhoewel winkeleienaars aanvanklik skepties was, het hul gou die geleentheid raakgesien om potensiële kopers uit hierdie massas mense te maak. Só het die winskopie-kultuur begin posvat.

Hoe het dit wêreldwyd versprei?

Met die opkoms van die internet en aanlyn inkopies het Black Friday internasionaal ontplof. Teen die 2010’swas dit reeds ’n wêreldwye sensasie—selfs in lande wat nie Thanksgiving gevier het nie, soos Suid-Afrika.

Vandag het Black Friday ’n hele koopjagseisoen geword:

1. Black Friday-week
2. Black November
3. Cyber Monday
4. Singles Day (wat dikwels in dieselfde promosietyd val)

November het die sinoniem geword vir spesiale aanbiedinge.

Hoekom is dit so gewild?

1. Grootste afslag van die jaar – baie winkels bied hul laagste pryse vir die jaar aan.
2. Fisies én aanlyn – jy kan dit vanuit jou sitkamer beleef of in die winkels gaan jag vir jou winskopies.
3. Voor-Kersfees koopgeleentheid – perfek vir geskenke teen laer pryse.
4. Daardie adrenalienfaktor – ’n goeie winskopie laat die dopamien vloei.

Die verrassende wetenskap agter Black Friday

Navorsing wys dat groot afslag jou brein in ’n skaarste-modus plaas. Die vrees om uit te mis maak dat mense vinniger koop. Daarom sien ons:

• aftel-tye op webtuistes
• boodskappe oor beperkte voorraad
• advertensies wat sê: koop nou!

Dit is alles slim ontwerp om jou te laat dink: “Ek kan dit nie misloop nie!”

Black Friday in Suid-Afrika

Die eerste groot Suid-Afrikaanse Black Friday-golf het tussen 2014 en 2016 begin, toe groot kettingwinkels soos Checkers, Makro en Takealot ingespring het. Vandag is dit een van die belangrikste kleinhandelgeleenthede in die land—sommige besighede maak tot ’n derde van hul jaarlikse wins in hierdie tyd.

Of jy dit nou sien as ’n lekker koopgeleentheid, ’n slim manier om Kersgeskenke vooruit te koop, of ’n bietjie ekonomiese pret—een ding is seker:

Black Friday is hier om te bly!

Geskryf deur JP Cilliers